Τσαμαντάς Θεσπρωτίας / Διάφορα / Το βουνό Μουργκάνα στην Ηπειρο

Το βουνό Μουργκάνα στην Ηπειρο

Στο βουνό αυτό ζούν επίσης αγριόχοιροι, λύκοι, αλεπούδες, κουνάβια, ασβοί, λαγοί και διάφορα είδη ερπετών. — Η Μουργκάνα το καλοκαίρι

Η οροσειρά της Μουργκάνας η αλλιώς «Ορη Τσαμαντά » βρίσκεται ΒΔ της Ηπείρου στην οροθετική γραμμή Ελλάδας -Αλβανίας. Ουσιαστικά πρόκειται για ένα ορεινό συγκρότημα που ξεκινάει στην Ελλάδα και τελειώνει στην Αλβανία. Το τμήμα που βρίσκεται στο Ελληνικό έδαφος ξεκινάει απο το χωριό Λίστα και τελειώνει βορείως του Τσαμαντά.
Στο ελληνικό έδαφος βρίσκεται και η ψηλότερη κορυφή (1806) μέτρα. Ωστόσο η οροσειρά της Μουργκάνας εχει δεκάδες άλλες γυμνές και απότομες κορυφές. (Αροτός 1110μ, Υψηλάντης 1747μ, Φούρκα 1522μ, Ξεροβούνι 1138μ, Τσεροβέσι, Σιντιλί , Στάλος, Καστρί κ.α).
Στις κορυφές και τις πλαγιές της Μουργκάνας αναβλύζουν πηγές με κρυστάλλινα νερά εξαιρετικής ποιότητας.
Παρόλο που το μεγαλύτερο μέρος του βουνού δεν καλύπτεται απο δάση παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον η χλωρίδα και η πανίδα του.
Στην ημιορεινή ζώνη (500-800μ) με το μακρύ ξερό καλοκαίρι και τους ζεστούς σχετικά χειμώνες έχουμε την λεγόμενη «μακία» βλάστηση, δηλαδή διάφορα είδη αειθαλών θάμνων σαν την κουμαριά, την αριά, το πουρνάρι και άλλα παρόμοια. Ανάμεσα σε αυτά φυτρώνουν διάφορα μικρά ξυλώδη φυτά (φρύγανα), όπως θυμάρι, ασφάκες, φασκόμηλο (μοσφακίδι), ρίγανη, μέντα, παλιούρια κ.α.
Αλλα φυτά της ημιορεινής ζώνης είναι τα διάφορα μονοετή φυτά όπως παπαρούνες, αγριομαργαρίτες, χαμομήλι κ.α.

Ανεβαίνοντας πιο ψηλά , στην ορεινή ζώνη, τη θέση των θάμνων και των ξηροφυτικών ειδών την παίρνουν διάφορα είδη απο φυλλοβόλες βελανιδιές και κέδρα, και ακόμα ψηλότερα ορισμένα δάση κωνοφόρων στα οποία κυριαρχεί το έλατο. Στην ορεινή ζώνη σε όλες σχεδόν τις μεριές του βουνού φυτρώνουν κάθε χρόνο μεγάλες ποσότητες τσαγιού. Πρέπει ακόμα να σημειωθεί οτι στην Μουργκάνα υπάρχει πολύ μεγάλη ποικοιλία απο βότανα.
Στο βουνό αυτό ζούν επίσης αγριόχοιροι, λύκοι, αλεπούδες, κουνάβια, ασβοί, λαγοί και διάφορα είδη ερπετών. Σπανιότερα στην περιοχή εμφανίζονται και ζαρκάδια. Στις κορφές του φωλιάζουν πολλά είδη αρπαχτικών πουλιών, αετοί, γυπαετοί, γεράκια αλλά και πολλά άλλα είδη οπως πέρδικες, φάσσες, κοτσύφια, κίσσες, μπεκάτσες, αηδόνια κλπ.
Η πρόσβαση στις κορυφές του συγροτήματος ειναι δυνατή απο τα χωριά που βρίσκονται στα ριζά του. Απο τον Τσαμαντά η πρόσβαση ειναι δυνατη και οδικώς αλλά μέσα απο δύσβατους αγροτικούς δρόμους.
Για την Μουργκάνα έχουν γραφεί αρκετά, ξεχωριστή θέση όμως κρατάει το διχασμένο αυτό βουνό στα βιβλία του Ποβλιώτη συγγραφέα Σωτήρη Δημητρίου.
Βιβλίο για την Μουργκάνα εχει γράψει επίσης και ο Κώστας Τσαντίνης.