Συνέδριο Τσαμαντιωτών: 100 χρόνια στην Αμερική

Τσαµαντάς (Ελλάδα) - Worcester, ΜΑ (ΗΠΑ), 1908-2008.

Φίλοι του Τσαµαντά:

Η Ελληνική Φιλανθρωπική Αδελφότητα του Αγίου Γεωργίου Worcester, ΜΑ (Γούστερ), γιόρτασε πριν λίγες εβδοµάδες, τα 100 χρόνια από την ίδρυσή της.
Η Αδελφότητα των Τσαμαντιωτών δηµιουργήθηκε από τους πρωτοπόρους µετανάστες που ξεκίνησαν, πριν από 100 χρόνια, ίσως και παραπάνω, από το χωριό Τσαµαντάς της Ηπείρου, έχοντας πάρει την θαρραλέα απόφαση να αρχίσουν µια νέα ζωή στις βιοµηχανοποιηµένες πόλεις της Βόρειο-Ανατολικής Αµερικής.
Ο ρόλος της αδελφότητας αυτής ήταν (και είναι αναµφίβολα ) πολυδιάστατος Συγκεκριµένα αναφερόµενος στις πολλές της δραστηριότητες, επισηµαίνω ότι η Αδελφότητα συνέλεξε ένα σηµαντικό χρηµατικό ποσό για διάφορα κοινωφελή προγράµµατα που βοήθησαν σε µεγάλο βαθµό τον Τσαµαντά, προετοίµασε ψυχολογικά και ηθικά όσους µετανάστες προγραµµάτιζαν να επιστρέψουν µόνιµα στη γενέτειρά τους, και αποτέλεσε και αποτελεί εστία επαφής για τα µέλη της.
Η Ελληνική Φιλανθρωπική Αδελφότητα του Αγίου Γεωργίου Worcester, ΜΑ (Γούστερ), γιόρτασε πριν λίγες εβδοµάδες, τα 100 χρόνια από την ίδρυσή της.
Η γενναιοδωρία της Αδελφότητας στον Τσαµαντά ήταν και είναι αξιοσηµείωτη και εκδηλώνεται µε πολλούς τρόπους. Η πιο σηµαντική, εφόσον άπτεται ενός πολύ σηµαντικού θεσµού, αυτού της παιδείας, είναι η ίδρυση του σχολείου, που χτίστηκε το 1928, χάριν στις προσφορές των µελών της.
Πρόκειτο για ένα πολύ καλά οργανωµένο σχολείο το οποίο παρείχε εκπαίδευση για εκατοντάδες παιδιά µέχρι την παύση της λειτουργίας του κατά την δεκαετία του '60. Στις µέρες µας το κτήριο του παλαιού σχολείου στεγάζει το µικρό, αλλά εντυπωσιακό από άποψης εκθεµάτων, λαογραφικό µουσείο του Τσαµαντά.
Η αδελφότητα του Αγ. Γεωργίου, από την ίδρυσή της το 1908, συνεχίζει την διατήρηση των στενών δεσµών µε το χωριό του Τσαµαντά, δεσµοί οι οποίοι ενισχύθηκαν περαιτέρω το 1999, όταν τόσο η Αδελφότητα, όσο και το χωριό ωφελήθηκαν σε πολύ µεγάλο βαθµό από την κληρονοµιά του κ.Σταύρου Μπέλου.


Τριήµερο εορταστικών εκδηλώσεων

1) Παρασκευή, 10 Οκτωβρίου 2008.
∆εξίωση στο Μουσείο Τέχνης του Worcester


Στην δεξίωση προσήλθαν πάνω από 80 άτοµα. Στην εναρκτήρια οµιλία, ο κ.Charles Keratsis, ο Πρόεδρος της Αδελφότητος του Αγ. Γεωργίου, καλωσόρισε όλους τους παρευρισκοµένους και µίλησε για τις φιλανθρωπικές δραστηριότητες της αδελφότητας, κατά τη διάρκεια των 100 ετών ύπαρξής της.
Οι επόµενοι οµιλητές ακολούθως ήταν ο αξιοσέβαστος μητροπολίτης Μεθόδιος της Ελληνικής Ορθόδοξης Μητρόπολης της Βοστόνης ο αξιότιµος κ.Κωνσταντίνος Ορφανίδης, Γενικός Πρόξενος της Ελλάδας στη Βοστόνη και ο ∆ρ.Αλέξανδρος Kitroeff του κολεγίου Haverford της Πενσιλβανίας. Αλλοι διακεκριµένοι φιλοξενουµένοι, ήταν ο Αρχιµανδρίτης Μεθόδιος, ο Ηγούµενος του µοναστηριού του Γηροµερίου, ( που βρίσκεται στο Νοµό Θεσπρωτίας στην Ηπειρο ), ο Πατήρ Αρχιερέας Παλαιολόγος, ο Πατήρ Γρηγόριος του Ελληνικού Ορθόδοξου Καθεδρικού ναού του Αγ. Σπυρίδωνος, και η κ.Κωνσταντίνα Lukes, η δήµαρχος του Worcester.

2) Σάββατο, 11 Οκτωβρίου 2008:
Ακαδηµαϊκό συνέδριο µε τίτλο: 100 Χρόνια στην Αµερική: Ιστορικοί καθοριστικοί παράγοντες και εικόνες της ταυτότητας και του πολιτισµού της διασποράς από την νοτιοανατολική Ευρώπη.

Το συνέδριο πραγµατοποιήθηκε σε έναν πολύ καλά οργανωµένο χώρο στην πανεπιστηµιούπολη του Ελληνικού Κολεγίου, στο Brookline ( Βοστόνη), και το παρακολούθησαν πάνω από 60 συµµετέχοντες. Το ακροατήριο έτυχε θερµής υποδοχής από τον κ. Keratsis, τον Πρόεδρο της Αδελφότητας του Αγ Γεωργίου, καθώς επίσης και από τον Πρόεδρο του Ελληνικού Κολεγίου, τον Πατέρα Νικόλαο Τριανταφύλλου, και τον κ. Κωνσταντίνο Ορφανίδη, Γενικό Πρόξενο της Ελλάδας στη Βοστόνη.

Ο κ.Νικόλαος Gage (Γκατζογιάννης), ο γνωστός συγγραφέας του βιβλίου ‘’Ελένη‘’ έδωσε µια συγκινητική περιγραφή της προσωπικής του εµπειρίας από τα χρόνια της µετανάστευσης του από την Ηπειρο στο Worcester, της Μασαχουσέτης. Ο πρώτος προσκεκληµένος οµιλητής, ο ∆ρ.Αλέξανδρος Kitroeff από το Κολέγιο Haverford της Πενσυλβάνια, συζήτησε την ταυτότητα των Ελληνοαµερικανικών κατά από τη δεκαετία του '40, και τον τρόπο µε τον οποίο αφοµοιώθηκαν από την ευρύτερη Αµερικανική κοινωνία.
Εν συνεχεία ακολούθησε η παρουσίασή µου µε τίτλο: ‘’Ο ρόλος της οικογένειας και της κοινωνίας και η διαδικασία µετανάστευσης: Οι πρώτοι Έλληνες Ηπειρώτες στις αρχές του εικοστού αιώνα στο Worcester, της Μασαχουσέτης.‘’
Στην παρουσίασή µου αναφέρθηκα στην σπουδαιότητα της συγγένειας, και την βιοπάλη των πρώτων µεταναστών από τον Τσαµαντά, βασιζόµενος στην εξέταση των κατάστιχων των επιβατών των πλοίων που βρέθηκαν στα αρχεία του Elliς Island, στην Νέα Υόρκη.

Το απόγευµα της ίδιας ηµέρας, η κ.Lynn Morrison από το µουσείο SaffronWalden, του Essex (England), παρουσίασε την εργασία της µε τίτλο ‘’‘Κρυµµένες ιστορίες και σιωπηλοί µάρτυρες’’ – στην οποία αναφέρεται στα όσα άφησαν πίσω τους οι µετανάστες, στοιχεία που συνέλεξε από την εµπειρία της εθελοντικής εργασίας της για τη συντήρηση των εκθεµάτων, στο µουσείο λαογραφίας του Τσαµαντά.
Στη συνέχεια ακολούθησε µια πρωτότυπη εργασία ακαδημαϊκής έρευνας από τον Δρ. Torsten Feys, του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημιακού Iδρύματος, στις Βρυξέλλες, (Βέλγιο) με τίτλο: ‘’Η ανάπτυξη του τραπεζικού συστήματος των μεταναστών: Η πώληση των προπληρωμένων εισιτηρίων και των εισιτηρίων επιστροφής μέσω του αμερικανικού δικτύου πρακτόρων, τα χρόνια 1896-1914’’.

Κατά τη διάρκεια της τελικής συνόδου, η Δρ Αννα Karpathaki, από το Πανεπιστήμιο City της Νέας Υόρκης, έκανε μέσω των στοιχείων της απογραφής, μια αναλυτική παρουσίαση των Ελληνοαμερικανών, δίνοντας έμφαση στην περιοχή της Βορειοανατολικής Αμερικής, προσφέροντας έτσι ένα σχεδιάγραμμα του σύγχρονου μέσου Ελληνοαμερικανού στην πολιτεία της Μασαχουσέτης.
Εν συνεχεία, η Δρ. Antonia Sagredo Santos, από το Universidad Nacional de Educación a Distancia (UNED), της Μαδρίτης, (Ισπανία) οποία παρουσίασε την εργασία : ’’Το κυρίως ευρωπαϊκό εμπόριο μετανάστευσης προς τις αμερικανικές ακτές του Βόρειου Ατλαντικού το 19ο αιώνα’’ επισημαίνοντας ιδιαιτέρως τα στοιχεία που αφορούσαν τη δραματική μετανάστευση των λιμοκτονούντων Ιρλανδών αγροτών στο δρόμο για τις ΗΠΑ. Τέλος, ο καθηγητής Paul Frederic από το πανεπιστήμιο του Μαίην στο Farmington, παρουσίασε την εργασία με τίτλο: `Πηγαίνοντας δυτικά! Αφήνοντας την αγροτική βόρεια Νέα Αγγλία του 19ου αιώνα: Η διασπορά στην κωμόπολη Industry του Maine'. Μια εργασία, στην οποία εξιστόρησε τη συναρπαστική ιστορία των κυμάτων μετανάστευσης που διαμόρφωσαν την τύχη αυτής της μικρής αμερικανικής πόλης.

Η ιδιαιτέρως επιτυχής διεπιστημονική διάσκεψη πέτυχε τους στόχους της εφόσον σε αυτή συγκεντρώθηκαν επιστήμονες που αντιπροσώπευαν ποικίλους τομείς (ιστορία, οικονομία, πολιτική, ανθρωπολογία, κοινωνιολογία, γεωγραφία και πολιτιστικές σπουδές) προκειμένου να συζητήσουν εκείνες τις πτυχές της διαδικασίας της μετανάστευσης που έχουν επηρεάσει, και επηρεάζουν ακόμα τις κοινωνίες και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού.

Το συμπόσιο που ακολούθησε, το παρακολούθησαν πάνω από 100 άτομα από την ελληνοαμερικανική κοινότητα του Worcester, και ειδικά από τον πρώτη, δεύτερη και τρίτη γενιά των οικογενειών των μεταναστών από τον Τσαμαντά. Το συμπόσιο χαιρέτισε ο κ.James McGovern, μέλος του Κογκρέσου, που ανήγγειλε ότι είχε καταθέσει - στα εθνικά αρχεία στην Ουάσιγκτον - ένα κείμενο για την συμβολή στο Αμερικανικό έθνος των πρώτων μεταναστών από τον Τσαμαντά.

3) Κυριακή, 12 Οκτωβρίου 2008:
Ενα αναμνηστικό συμπόσιο στον Ελληνικό Ορθόδοξο Καθεδρικό ναό του Αγ. Σπυρίδωνος, Worcester.

Της έναρξης του συμποσίου, προηγήθηκε ο λαμπρός εορτασμός της Θείας Λειτουργίας από τον Ηγούμενο του Γηρομερίου, με τη βοήθεια του Πατέρα Αρχιερέα Παλαιολόγου και του Πατέρα Γρηγορίου. Το δυναμικό κήρυγμα δόθηκε από τον Ηγούμενο, ο οποίος έφερε μαζί του τα ιερά λείψανα από το μοναστήρι του Αγ. Γεωργίου της Καμίτσιανης Τσαμαντά για λαϊκό προσκύνημα. Το συμπόσιο που ακολούθησε, το παρακολούθησαν πάνω από 100 άτομα από την ελληνοαμερικανική κοινότητα του Worcester, και ειδικά από τον πρώτη, δεύτερη και τρίτη γενιά των οικογενειών των μεταναστών από τον Τσαμαντά. Το συμπόσιο χαιρέτισε ο κ.James McGovern, μέλος του Κογκρέσου, που ανήγγειλε ότι είχε καταθέσει - στα εθνικά αρχεία στην Ουάσιγκτον - ένα κείμενο για την συμβολή στο Αμερικανικό έθνος των πρώτων μεταναστών από τον Τσαμαντά.
Η δήμαρχος του Worcester, κ.Κωνσταντίνα Lukes, απευθύνθηκε επίσης στους συμμετέχοντες, και κήρυξε την 12 Οκτωβρίου ως μελλοντική αναμνηστική ημερομηνία των πρώτων μεταναστών από τον Τσαμαντά στην πόλη του Worcester.

Ο προσκεκλημένος ομιλητής, κ.George Tselos, ένας αρχειοφύλακας στο Εθνικό Μνημείο της Ελευθερίας και του Ellis Island της Νέας Υόρκης, εξήγησε γιατί είναι τόσο σημαντικό για τα τοπικά σωματεία της διασποράς όπως του Aγ Γεωργίου, να συντηρούν τα έγγραφά τους (εφημερίδες, πρακτικά επιτροπών κ.λπ.) προς όφελος των μελλοντικών γενιών, και των ακαδημαϊκών ερευνητών. Ως τελευταίος ομιλητής, προσκλήθηκα να μιλήσω εν συντομία για την αξιοθαύμαστη ζωή των πρωτοπόρων μεταναστών από τον Τσαμαντά στο Worcester.

Το εορταστικό τριήμερo οργανώθηκε από τη Εκτελεστική Επιτροπή της Αδελφότητας του Αγ. Γεωργίου (κ.Charles Keratsis, κ.Σταύρος Zoulas, κ.Helen Pilitsis), μαζί με πολλούς εθελοντές.


Aλλες ειδήσεις

Το Μουσείο Λαογραφίας του Τσαμαντά, όπως ανέφερα σε ένα προηγούμενο ενημερωτικό δελτίο έκλεισε, άνοιξε όμως και πάλι για μια σύντομη περίοδο, από τα μέσα Ιουλίου μέχρι τα μέσα Σεπτεμβρίου 2008. Ο Χρήστος Λάγαρης συγχωριανός μας και μαθητής στο λύκειο Φιλιατών, ήταν υπεύθυνος για την καθοδήγησή των επισκεπτών στο μουσείο, και ο μισθός του αναμένεται να πληρωθεί από την κοινότητα του Τσαμαντά.

Επιπλέον είμαι στην ευχάριστη θέση να σας ενημερώσω ότι το δεύτερο στάδιο της αποκατάστασης του μοναστηριού του Αγ. Γεωργίου της Καμίτσιανης, που περιλαμβάνει την ενίσχυση των θεμελίων της εκκλησίας και την αφαίρεση των τάφων που βρίσκονται δίπλα στον τοίχο της εκκλησίας, είναι τώρα υπό εξέλιξη. Το τοπικό συμβούλιο του Τσαμαντά, με τη συμμετοχή και την υποστήριξη του Ηγουμένου του Γηρομερίου, έχει συμφωνήσει να χορηγήσει 30.000 ευρώ από την κληροδότημα του κ.Σταύρου Μπέλλου για τη χρηματοδότηση αυτών των εργασιών. Είναι απαραίτητο όμως για το μοναστήρι να λάβει και την επιδότησή των 300.000 ευρώ, (περίπου 0.5 εκατομμύριο US$) από το Πρόγραμμα Πίνδος, για την αποκατάσταση των ανεκτίμητων τοιχογραφιών.

Αυτό το καλοκαίρι, πολλοί Τσαμαντιώτες, και φίλοι του χωριού γιόρτασαν για άλλη μια φορά την Κοίμηση της Παναγίας τον Αύγουστο, και το πανηγύρι του Μοσχαριού το Σεπτέμβριο.

Τον Μάρτιο του 2008 είχα την τύχη να επισκεφτώ μερικούς από τους Τσαμαντιώτες που ζουν στη Μελβούρνη, της Αυστραλίας. Oπως βεβαίωσε ο κ.Κώστας Σκόπας, ο πρόεδρος της αδελφότητας του Αγ. Νικολάου του Τσαμαντά υπάρχουν κατά προσέγγιση 350 ομογενείς πρώτη, δεύτερη και τρίτη γενεά Τσαμαντιώτες. Ο Peter Gogorosis, ένα άλλο δυναμικό μέλος της Αδελφότητας, προετοιμάζει ένα βιβλίο γενεαλογίας των μεταναστών από τον Τσαμαντά στη Μελβούρνη, από την περίοδο του μεσοπολέμου και μετά.


ΙΔΙΑΙΤΕΡΕΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ : Ιδιαίτερα θέλω να ευχαριστήσω τον συνάδελφό μου Δρ.Soterios Zoulas, από το Eastern Nazarene College στο Quincy. Το συνέδριο για τον εορτασμό των ‘’100 Χρόνων στην Αμερική’’ υποστηρίχθηκε οικονομικά και έλαβε εισφορές από την Πολιτιστική Επιτροπή του Worcester, το Πολιτιστικό Συμβούλιο της Μασαχουσέτης, το Eastern Nazarene College, το Ιδρυμα Maliotis, το Hellenic College, και το Πολιτιστικό Κέντρο Maliotis.


Συντάκτης Κειμένου και Υπεύθυνος Διεξαγωγής του Συνεδρίου:

Δρ.Δημήτριος Κωνσταντακόπουλοs,
Πανεπιστήμιο του West Of England,
Bristol, Αγγλία


E-mail:: Dimitrios Konstadakopulos
Websites: www.Tsamantas.com, www.100yearsinamerica.com

(Απόδοση Μετάφρασης στα Ελληνικά : Αλεξάνδρα Γ.Τζοβάρα, Φιλόλογος)